Đòi hỏi của Maresca

Bóng đá thường xuyên cho thấy chính nó không nhận thức được sự phi lý của mình, và một ví dụ rõ rệt xuất hiện tuần trước khi Enzo Maresca bàn về chấn thương đầu gối của Levi Colwill.

Colwill nhiều khả năng sẽ bỏ lỡ phần lớn mùa giải sau khi bị đứt dây chằng chéo trước. Xét việc anh ra sân tới 35 trận ở Premier League mùa 2024/25, tổn thất này đủ để làm đảo lộn kế hoạch của bất kỳ ai.

Giải pháp tức thì của Maresca là đề nghị Todd Boehly nới lỏng thêm cái “hầu bao vốn đã quá lỏng lẻo” của Chelsea và mang về một tân binh để lấp chỗ trống.

“CLB biết chính xác tôi nghĩ gì”, ông nói với báo giới. “Tôi nghĩ chúng tôi cần một trung vệ. Chúng tôi đang tìm kiếm giải pháp nội bộ, nhưng như tôi đã nói, CLB biết rõ suy nghĩ của tôi”.

Tuy nhiên, lý do ông đưa ra không phải vì thiếu người đá trung vệ. Ông vẫn còn 5 lựa chọn khác. Sẽ là 6 nếu tính cả tân binh Jorrel Hato, người có thể đá trung tâm nhưng chủ yếu chơi hậu vệ trái trong sự nghiệp còn non trẻ. Và sẽ là 7 nếu tính cả Axel Disasi bị gạt ra rìa. Là 8 nếu tính cả tài năng trẻ Aaron Anselmino.

Lý do dường như là bởi không ai trong số những trung vệ kia có thể thực hiện đúng công việc cụ thể mà ông yêu cầu. Maresca thừa nhận rằng những lựa chọn khác “có thể thích nghi”, nhưng ông cũng nói rất rõ ông muốn điều gì xảy ra.

“Các bạn biết Levi quan trọng thế nào mùa trước, trong cách chúng tôi muốn chơi”, Maresca giải thích. “Chúng tôi đã nhiều lần nói rằng chúng tôi có thể tạo ra cơ hội và tấn công đúng cách, nếu chúng tôi có thể triển khai bóng đúng cách. Levi là một phần then chốt trong khâu build-up và giờ thì cậu ấy vắng mặt".

“Chúng tôi xây dựng lối chơi với Levi ở trung tâm. Năm ngoái, chúng tôi chơi 64 trận và cả 64 trận đó đều có Levi và Tosin (Adarabioyo). Giờ Levi nghỉ, người duy nhất có thể làm tốt vai trò đó chỉ là Tosin. Ngoài ra, chúng tôi còn có những người như Wesley Fofana hay Benoit Badiashile, nhưng họ đều đang gặp vấn đề chấn thương. Và đó là lý do tôi nói CLB biết chính xác suy nghĩ của tôi về vị trí trung vệ”.

Amorim lãng phí Mainoo?

Ở mức cơ bản nhất, ý tưởng HLV Chelsea, người đã chứng kiến 20 tân binh cấp độ một cập bến dưới triều đại của mình với tổng giá trị khoảng 483 triệu bảng (theo số liệu của Transfermarkt), lại nghiêm túc tuyên bố cần thêm bản hợp đồng nữa, thực sự khá buồn cười.

Nhưng điều đó cũng phản ánh một xu hướng rộng hơn. Tim Spiers từng chỉ ra số lượng HLV ở Premier League hiện tại công khai phàn nàn rằng họ muốn CLB hành động nhanh hơn để mang về thêm cầu thủ, và một số người có lý do chính đáng. Một vài đội hình thực sự khá mỏng: Fulham mới chỉ chiêu mộ một thủ môn dự bị; Nottingham Forest đã ký hợp đồng với tiền đạo Arnaud Kalimuendo từ Rennes nhưng vẫn cần chiều sâu hơn để ứng phó với lịch thi đấu tại cúp châu Âu.

Với những trường hợp khác, thật khó để coi họ một cách nghiêm túc. Ví dụ như Ruben Amorim, ông xây dựng lối chơi quá đặc thù đến mức Man United buộc phải đại tu toàn bộ hàng công để phục vụ triết lý ấy, trong đó không bao gồm việc bỏ ra ngay 25 triệu bảng vào tháng Giêng để mua Patrick Dorgu, một wing-back chuyên biệt.

Và giờ họ lại loay hoay tìm một tiền vệ mới, trong khi Kobbie Mainoo ngồi dự bị không được sử dụng trong trận gặp Arsenal hôm Chủ nhật.

Hãy nhìn vào Pep và Slot

Đây là một phản ứng có phần giản lược, nhưng câu trả lời đầu tiên cho những bất mãn của nhiều HLV về chuyển nhượng có lẽ là: “Các ông đã thử huấn luyện chưa?”

Người ngoài thì dễ nói vậy, nhưng đôi lúc cảm giác như một số HLV đang trượt gần đến thái độ giống hệt nhiều CĐV: coi thị trường chuyển nhượng mới là trận đấu thực sự, coi việc giải quyết bất kỳ vấn đề nào đồng nghĩa với việc vung tiền, thay vì tận dụng những gì mình đang có. Điều này càng lạ lùng hơn nếu nhìn vào vô số ví dụ từ đồng nghiệp của họ: những người biết ứng biến, thích nghi, và tái định hình vai trò cầu thủ để đáp ứng nhu cầu chiến thuật.

Pep Guardiola nổi tiếng với việc hoán đổi vị trí cầu thủ: từ hậu vệ biên vào đá tiền vệ, trung vệ ra cánh, số 10 ra biên, hay tiền vệ lùi về hàng thủ. Một trong những nền tảng giúp Liverpool vô địch Premier League mùa trước không phải là các tân binh, mà chính là việc tái định hình những cầu thủ sẵn có: Ryan Gravenberch, Cody Gakpo, Luis Díaz. 

Amorim cũng từng làm điều đó ở Sporting CP, đáng chú ý nhất là với Geovany Quenda. Đây là một cầu thủ chạy cánh nhưng đã được ông “biến hóa” thành wing-back, và giờ đang trên đường tới Chelsea.

Các tân binh không phải lúc nào cũng là câu trả lời

Theo một cách khác, đội hình xuất phát của Aston Villa gặp Newcastle cuối tuần qua cũng minh họa rõ điều này. 7 trong số họ đã ở đó khi Unai Emery tiếp quản CLB năm 2022, và con số có thể là 8 nếu thủ môn Emi Martínez không bị treo giò.

Điều này nhấn mạnh hai điểm. Thứ nhất, Emery đã làm một công việc tuyệt vời trong việc nâng tầm đội hình kế thừa từ Steven Gerrard, cải thiện từng cá nhân và biến họ thành một tập thể gắn kết. Nhưng thứ hai, nó cũng cho thấy chính sách chuyển nhượng của họ trong vài năm gần đây không thực sự hiệu quả.

Villa đã ký hợp đồng với 22 cầu thủ cấp đội một kể từ khi Emery được bổ nhiệm, nhưng chỉ có 4 người góp mặt trong đội hình chính (Bizot – thủ môn dự bị mới của Martínez, Youri Tielemans, Amadou Onana và Morgan Rogers). Điều này cho thấy rằng, trong nhiều trường hợp, các tân binh không phải lúc nào cũng là câu trả lời.

Một phần vấn đề còn đến từ sự cứng nhắc của HLV. Nếu Maresca linh hoạt hơn, có lẽ ông đã có thể lắp ghép một đội hình mà không cần một trung vệ “chuẩn Colwill”. Nếu Amorim chịu thay đổi sơ đồ, có lẽ ông đã tận dụng được nhiều cầu thủ vốn đã có sẵn ở Man United.

Nếu một hệ thống hay lối chơi quá mong manh đến mức chỉ cần thiếu một mắt xích là buộc phải có người mới thay thế, thì có lẽ vấn đề nằm ở chính hệ thống, hoặc ở HLV, chứ không phải ở cầu thủ hay khâu chiêu mộ.

Điều này còn phản ánh một thực trạng rộng hơn của ngành công nghiệp bóng đá.

Sự phóng túng của thị trường chuyển nhượng vốn đã bị lạm dụng, và chẳng có lý do gì để khuyến khích nó hơn nữa, không chỉ vì chuyên môn mà còn liên quan trực tiếp tới người hâm mộ. Chúng ta đã thấy nhiều CLB lấy lý do “cần cạnh tranh” để tăng giá vé, vô tình khiến CĐV cảm thấy có lỗi nếu không chấp nhận bỏ thêm tiền: muốn có thêm vài bản hợp đồng nữa ư? Vậy thì giá vé sẽ tăng thêm 20%.

Thực tế, giá vé và phí chuyển nhượng hiếm khi có mối liên hệ trực tiếp. Nhưng miễn là các CLB còn cố tạo ra sự kết nối ấy, và các HLV vẫn coi thị trường chuyển nhượng là lời giải cho mọi vấn đề, thì người hâm mộ sẽ vẫn có cảm giác mình đang phải trả tiền cho sự thiếu linh hoạt của họ.

Ở đây cũng có một yếu tố tự vệ (dù có thể là vô thức) từ phía các HLV: dễ dàng hơn nhiều khi mua về một cầu thủ “plug-and-play” (chỉ cần gắn vào là dùng ngay) so với việc đào tạo một người khác để đáp ứng yêu cầu.

Trong một môi trường mà uy tín và chiếc ghế HLV có thể lung lay chỉ sau vài tuần, dễ hiểu vì sao họ muốn có ngay một cầu thủ đã khẳng định được mình, thay vì một “dự án dài hạn”. Hơn nữa, việc có sẵn một câu chuyện về “thất bại chuyển nhượng” cũng là cái cớ thuận tiện nếu mọi thứ đổ bể: với đội hình thế kia thì còn mong tôi làm được gì?

Bài viết này không hề ám chỉ rằng thị trường chuyển nhượng nên dừng lại, hay các tân binh không thể cải thiện đội bóng. Nó cũng không nói rằng HLV không nên gây sức ép để CLB chiêu mộ hợp lý khi cần thiết. Mà chỉ nhấn mạnh rằng: thị trường chuyển nhượng không phải là giải pháp duy nhất cho mọi vấn đề, và có lẽ nhiều HLV nên thử những phương án khác trước khi vội vã bấm nút đỏ mang tên “chuyển nhượng”.