Ngày càng có nhiều ý kiến cho rằng chúng ta đang chứng kiến một trong những sự chuyển mình chiến thuật lớn của bóng đá. Thường thì chính Guardiola là người dẫn đầu xu hướng này. HLV của Man City vừa được ca ngợi vừa bị chỉ trích vì vô số những đổi mới: số 9 ảo, tiki-taka, hậu vệ biên bó vào trung lộ.

Từ khóa của năm nay là "verticality", nghĩa là đưa bóng tiến lên nhanh hơn, thay vì chuyền qua lại. Nói đơn giản, nó là kiểu "đá trực diện" mà trước đây chúng ta gọi là "bóng dài". Chỉ khác ở cái tên mới nghe có vẻ hiện đại hơn.

Lối đá này đã được thể hiện rõ ở cả hai bàn thắng tại Emirates mới đây. Erling Haaland chính là người bắt đầu và kết thúc pha bóng dẫn đến bàn mở tỷ số - một tình huống xuất phát từ phần sân nhà và chỉ vài giây sau bóng đã nằm trong lưới Arsenal.

Bàn gỡ muộn của Arsenal cũng đến theo cách tương tự: Eberechi Eze nhận bóng từ sân nhà, đưa vào trung lộ rồi phất bóng bổng vào đúng tầm chạy của Gabriel Martinelli, người sau đó tung cú lốp bóng tinh tế, mang về trận hòa 1-1 cho Arsenal.

Đó là một pha kết thúc xuất sắc, song điều đáng chú ý hơn là cách Guardiola tiếp cận trận đấu. Ông đã áp dụng nhiều phương án để giữ vững tỷ số 1-0, từ thực dụng cho đến khá "tiểu xảo". Nhiều điều trong số ấy hoàn toàn không giống với hình ảnh Guardiola mà chúng ta từng biết.

Nhường quyền kiểm soát bóng

Điều gây chú ý nhất ở Man City hiện tại là sự giảm sút về mức độ ưu tiên kiểm soát bóng. Tại Emirates, họ chỉ cầm bóng 32,8% - con số thấp nhất mà một đội bóng của Guardiola từng ghi nhận ở Premier League. Thực tế, đây còn là trận đấu có tỷ lệ kiểm soát bóng thấp nhất của Guardiola trong sự nghiệp cầm quân ở bất kỳ giải VĐQG nào. Để so sánh, Ipswich Town là đội có tỷ lệ cầm bóng trung bình thấp nhất Premier League mùa trước, vẫn đạt 40,3%. 

Ở hiệp hai, cảm giác là việc này không hoàn toàn nằm trong kế hoạch, bởi Man City có những pha chuyền bóng cẩu thả và thậm chí phá bóng dài vô định. Dù vậy, với uy tín mà Guardiola xây dựng suốt sự nghiệp, có thể tin phần nào đây vẫn là chủ ý. Man City từng thắng khi cầm bóng ít, ví dụ các trận thắng 3-1 trước Barca (34,66%) và Arsenal (36,5%) vào các năm 2016 và 2023. Nhưng 3 trận có tỷ lệ cầm bóng thấp tiếp theo trong kỷ nguyên Guardiola đều là... thất bại.

Sau trận, Guardiola giải thích: "Chúng tôi không muốn thế, nhưng đôi khi nó xảy ra. Được rồi, một lần trong 10 năm thì cũng không tệ chứ? Điều đó tốt mà. Tôi cần chứng minh mình cũng có thể sử dụng chiến lược khác. Giờ thì tôi cũng có một đội bóng phản công, các bạn thấy đấy.

Tôi khổ sở lắm. Tôi không thích thế. Tôi muốn bóng ở xa, thật xa, tôi muốn nó ở gần (David) Raya chứ không phải gần Gigi (Donnarumma). Nhưng khi đối thủ chơi hay, bạn phải chấp nhận và tìm cách cải thiện. Đôi khi bạn gặp một đội chơi tốt hơn ở khía cạnh đó và bạn phải sống sót theo cách đó, bạn phải chấp nhận và chúng tôi đã làm được. Chúng tôi chỉ có ba ngày hồi phục, và đối thủ rất mạnh.

Chúng tôi cực kỳ mệt mỏi. Trận gặp Napoli đã tiêu hao rất nhiều cảm xúc. Sau một ngày hồi phục, chúng tôi lại phải di chuyển 4, 5 tiếng để tới London. Arsenal đã đua tranh chức vô địch hai mùa giải liên tiếp và vào bán kết Champions League, nên đây là thử thách rất khó. Chúng tôi có quá nhiều cầu thủ mệt mỏi, và cũng gặp nhiều ca chấn thương".

Câu giờ, rút ngôi sao tấn công khỏi sân

Ngay từ lúc Man City vượt lên cho đến khi bị gỡ, thủ thành Donnarumma liên tục giữ bóng lâu, kéo dài thời gian mỗi khi có cơ hội. Trò "tiểu xảo" này cuối cùng khiến anh phải nhận thẻ vàng phút 77. Trước đó ở phút 68, Guardiola đưa ra một quyết định mang tính phòng ngự cổ điển: rút Phil Foden, tung Nathan Ake vào. Lúc này, Arsenal cầm bóng áp đảo song thiếu tốc độ và sự chính xác cần thiết, còn hàng thủ Man City tuy bận rộn nhưng khá thoải mái.

Nếu việc thay Foden là thận trọng, thì việc rút Haaland là quyết định "đậm chất Mourinho". Tiền đạo người Na Uy có vẻ ngạc nhiên khi phải nhường chỗ cho Nico Gonzalez, nhất là trong bối cảnh Haaland đang chơi tốt ở khâu phòng ngự chống bóng bổng - một vũ khí mạnh của Arsenal. Kể từ đó, Man City không còn trung phong thực thụ, với Jeremy Doku đá cao nhất.

Những sự thay đổi người cuối cùng (John Stones vào thay Nico O’Reilly, Savinho thay Doku) khiến Man xanh gần như đá với sơ đồ 5-5-0. Cách bố trí này tưởng như đủ để họ bảo toàn 3 điểm, cho tới khi Martinelli xuất hiện với pha lập công quyết định.

Man City gần như không còn "điểm đến" nào để thoát pressing hay giữ bóng, điều này có thể đã góp phần vào thất bại trong việc giữ tỷ số. Dù vậy, Pep vẫn tỏ ra hài lòng. Ông nói: "Tôi đã nói nhiều lần về ngôn ngữ cơ thể, cách chúng tôi ăn mừng, cách chúng tôi giao tiếp và sẵn sàng nỗ lực vì nhau. Chúng tôi đã đánh mất điều đó mùa trước.

Mùa này tôi nói thẳng là tôi không quan tâm đến kết quả, tôi muốn thấy tinh thần trở lại trên sân tập, muốn các cầu thủ tận hưởng bóng đá, sau đó mới tính đến chiến thuật. Mùa trước chúng tôi đã đánh mất điều đó, nhưng tuần này chúng tôi đã lấy lại và phải tiếp tục duy trì. Từ nền tảng ấy, chúng tôi mới có thể học hỏi chiến thuật, tìm lại phong cách của mình, để chúng tôi và các fan tự hào".