Khói lửa và sự hỗn loạn chưa từng thấy

Đêm 12/4/2005, San Siro (hay còn gọi là Giuseppe Meazza) trở thành tâm điểm châu Âu. AC Milan và Inter Milan chạm trán ở tứ kết Champions League 2004/05. Ở trận lượt đi, Milan đã giành chiến thắng 2-0 nhờ sự tỏa sáng của Jaap Stam và Andriy Shevchenko. Điều đó buộc Inter phải đá lượt về trong tâm thế “không còn gì để mất”.

Tuy nhiên, hy vọng của Inter nhanh chóng bị dội gáo nước lạnh. Phút 30, Andriy Shevchenko ghi bàn mở tỷ số, nâng tổng tỷ số hai lượt trận lên thành 3-0 cho Milan. Khi ấy, cánh cửa đi tiếp gần như khép lại với Nerazzurri.

Đến phút 71, Esteban Cambiasso tưởng chừng gỡ hòa cho Inter, nhưng bàn thắng bị trọng T Markus Merk từ chối do có lỗi trước đó. Sự phẫn nộ từ khán đài bùng nổ, đẩy trận derby vốn khét tiếng về sự căng thẳng lên một nấc thang mới.

Ngay sau khi quyết định hủy bàn thắng được đưa ra, các CĐV quá khích của Inter bắt đầu trút giận xuống sân. Pháo sáng, vật thể lạ liên tục được ném từ khán đài về phía cầu thủ Milan. Một quả pháo sáng đã bay thẳng vào vai thủ môn Dida, khiến anh ngã gục trong đau đớn. Hình ảnh Dida ôm vai nằm trên sân trở thành bằng chứng rõ rệt về mức độ nguy hiểm từ những hành động của các CĐV Inter.

Trọng T Markus Merk buộc phải cho dừng trận đấu. Các cầu thủ Milan tập trung ở giữa sân, cố gắng tránh xa khán đài “nóng”. Đội ngũ an ninh và lực lượng cứu hỏa được điều động, nhưng tình hình vẫn mất kiểm soát khi hàng loạt quả pháo sáng khác tiếp tục dội xuống sân. Khói trắng, đỏ phủ kín bầu trời San Siro, tạo nên một cảnh tượng hỗn loạn chưa từng có.

Sau nhiều phút gián đoạn, trọng T Merk nhận thấy tình thế không thể cứu vãn. Vậy là tới phút 71, ông quyết định hủy trận đấu. Đây là một kết cục hiếm hoi trong lịch sử Champions League, khi bạo lực từ phía các CĐV đã vượt ngoài tầm kiểm soát.

Khoảnh khắc biểu tượng

Trong khói lửa, khi mọi thứ rối loạn, nhiếp ảnh gia Giuseppe Cacace của Getty Images đã chụp được bức ảnh để đời: Marco Materazzi, trung vệ thép của Inter, khoác vai Rui Costa, nhạc trưởng nghệ sĩ của Milan. Cả hai không đối đầu, không gây gổ, mà cùng lặng lẽ nhìn về phía khán đài rực lửa.

Đó là khoảnh khắc trái ngược hoàn toàn với khung cảnh xung quanh. Hai cầu thủ thuộc hai chiến tuyến vốn là đại kình địch với nhau, nhưng lại đứng cạnh nhau, chia sẻ sự bất lực trước cảnh tượng điên rồ mà bóng đá không đáng phải hứng chịu. Khoảnh khắc ấy cũng trở thành biểu tượng trong lịch sử bóng đá bởi sự tương phản đầy lãng mạn: giữa cái ung dung của hai nhân vật trung tâm và khung cảnh hỗn loạn trước mắt họ. 

Và sự tương phản cũng đến từ chính giữa chính hai nhân vật trong bức ảnh. Marco Materazzi chơi thứ bóng đá hắc ám, gắn liền cùng biệt danh “gã đồ tể”, trong khi Rui Costa thường được ví von là một “nghệ sĩ sân cỏ” khi anh nổi tiếng với lối đá mềm mại đầy kỹ thuật và thu hút người xem. 

Hai ngôi sao này khi đó phục vụ hai đội bóng kình địch của thành Milan. Thời đó, Inter Milan được T trợ bởi Nike còn AC Milan diện trang phục của Adidas. Không chỉ có thế, Materazzi cũng đi một đôi giày của Nike còn Rui Costa thì đang đi một đôi giày của Adidas.

Rõ ràng là có một sự đối lập từ hai câu lạc bộ, từ lối chơi đến trang phục của hai nhân vật chính. Chúng ta sẽ chẳng thể tìm đâu khác một khung hình thế này, trong thế giới bóng đá đầy rẫy nhưng bất ngờ và có vô vàn điều thú vị.

Bức ảnh nhanh chóng trở thành biểu tượng không chỉ của derby Milan, mà còn của bóng đá châu Âu. Nó nói lên tất cả: sự thù địch trên sân cỏ chẳng là gì so với nỗi thất vọng khi niềm vui bóng đá bị phá hủy bởi những hành động mù quáng trên khán đài.

Ý nghĩa vượt thời gian

20 năm đã trôi qua, bức ảnh Materazzi khoác vai Rui Costa vẫn còn được nhắc lại như một biểu tượng đặc biệt. Nó vừa là lời nhắc nhở về sự mong manh của bóng đá trước những cơn giận dữ mù quáng, vừa cho thấy tình đồng nghiệp vượt qua ranh giới đối địch.

Người hâm mộ mỗi khi nhắc đến derby Milan thường nhớ đến những bàn thắng đẹp, những ngôi sao huyền thoại như Paolo Maldini, Javier Zanetti, Andriy Shevchenko, Ronaldo béo, Andrea Pirlo… Nhưng song song với đó, họ cũng nhớ đến một đêm tháng 4/2005 đầy khói lửa, nơi hai con người khoác áo hai màu xanh – đỏ đã cùng nhau chứng kiến sự sụp đổ của niềm tin vào tinh thần thể thao.

Bức ảnh ấy không chỉ được treo trong phòng trưng bày ảnh bóng đá, mà còn xuất hiện trong nhiều ấn phẩm văn hóa, thậm chí được so sánh với các tác phẩm nghệ thuật chiến tranh, bởi nó mang dáng dấp của bi kịch, phản ánh sự phi lý và đau thương.

Derby Milan luôn nổi tiếng là khốc liệt, nhưng khoảnh khắc năm 2005 đã biến nó thành một dấu mốc khác biệt. Đằng sau sự hỗn loạn là một biểu tượng về tình đồng đội, về sự đồng cảm vượt lên trên màu áo.

Bức ảnh Materazzi khoác vai Rui Costa không chỉ lưu giữ ký ức của một trận đấu bị hủy, mà còn nhắc nhở rằng bóng đá phải là niềm vui, chứ không phải chiến trường của bạo lực. Đó là sự thật phía sau tấm hình: một biểu tượng bi tráng, mãi mãi khắc sâu trong lịch sử bóng đá thế giới.

Án phạt nghiêm khắc và hệ quả
Sau sự cố, UEFA đã đưa ra quyết định cứng rắn. Inter bị xử thua 0-3 ở trận lượt về, đồng nghĩa với việc Milan giành vé đi tiếp với tổng tỷ số 5-0. Ngoài ra, Inter còn bị phạt đá 4 trận sân nhà tại cúp châu Âu không có khán giả và nộp khoản tiền phạt nặng. Đối với Inter, đây là vết nhơ trong lịch sử CLB, khi hình ảnh đội bóng bị kéo xuống bùn lầy bởi chính những CĐV cực đoan. Với Milan, dù đi tiếp, nhưng chiến thắng của họ cũng mất đi phần nào giá trị bởi sự hỗn loạn không đáng có.