Từ bóng tối Totonero đến hy vọng bất ngờ

Bóng đá có thể đưa con người lên thiên đàng, cũng có thể ném họ xuống địa ngục. Paolo Rossi đã trải qua cả hai. Ông từng bị còng tay vì scandal dàn xếp tỷ số Totonero năm 1980, rồi đúng 2 năm sau đó, trở thành người hùng đưa nước Ý lên đỉnh thế giới tại kỳ World Cup ở Tây Ban Nha. Sự nghiệp của Rossi là một thiên sử thi thu nhỏ của bóng đá Ý thời loạn, nơi vinh quang và tai tiếng luôn đan xen như định mệnh.

Mùa xuân năm 1980, hàng loạt cầu thủ Serie A bị bắt ngay trong phòng thay đồ sân Olimpico. Trong số đó có Paolo Rossi, tiền đạo chủ lực của Perugia và là Vua phá lưới Serie A mùa trước đó. Dù Rossi khẳng định chỉ mới được các tay trùm cá độ tiếp cận và đã từ chối tham gia, nhưng ông vẫn bị cấm thi đấu 3 năm. Ở tuổi 23, lứa tuổi đáng lẽ rực rỡ nhất đời cầu thủ, Rossi tưởng như đã phải giã từ sự nghiệp thi đấu bóng đá tại đất nước hình chiếc ủng.

Tuyệt vọng và bị cả nước quay lưng, Rossi từng nghĩ đến việc rời Ý mãi mãi. Ông sang Mỹ thi đấu cho Buffalo Stallions, nhưng chỉ đá đúng 1 trận rồi trở lại. Khi lệnh cấm được giảm còn 2 năm, Enzo Bearzot, HLV trưởng ĐTQG Italia khi đó, đưa ra quyết định gây tranh cãi bậc nhất lịch sử Azzurri. Đó là triệu tập Rossi vào danh sách dự VCK World Cup 1982, thay vì Roberto Pruzzo, chân sút số một Serie A lúc đó.

Hat-trick làm Brazil khóc hận

Ba trận vòng bảng tại giải đấu diễn ra trên đất Tây Ban Nha, Rossi chơi mờ nhạt đến mức bị mô tả là “bóng ma vật vờ”. Nhưng rồi, một trong những đêm vĩ đại nhất lịch sử bóng đá thế giới đã xảy ra. Đó là trận đấu giữa Italia và Brazil ở Barcelona.

ĐT Brazil khi đó là tập hợp của những cái tên như Zico, Socrates và Falcao, họ đá như khiêu vũ và được yêu mến khắp hành tinh. Còn Paolo Rossi? Ông chỉ là một sát thủ ẩn mình đang chờ khoảnh khắc. Và rồi, như một kẻ săn mồi chính xác đến từng nhịp thở, Rossi lập cú hat-trick ngoạn mục. Italia thắng 3-2 và loại Selecao khỏi giải, một cú sốc mà đến tận bây giờ người Brazil vẫn chưa thể nào quên.

Đó là khoảnh khắc thay đổi tất cả. Rossi thoát khỏi xiềng xích của nghi ngờ, truyền thông và định kiến. Ông tiếp tục ghi 2 bàn vào lưới Ba Lan ở bán kết, rồi đánh đầu mở tỷ số trong trận chung kết thắng Tây Đức 3-1. Từ kẻ tội đồ, Rossi trở thành Vua phá lưới, Cầu thủ xuất sắc nhất và nhà vô địch thế giới - bộ ba danh hiệu mà chỉ có Garrincha và Mario Kempes từng có được.

Chiến thắng của ĐT Italia không chỉ là vinh quang thể thao, mà còn là ánh sáng cứu rỗi đất nước hình chiếc ủng sau những năm 1970 đầy bạo lực, khủng bố và mafia. Và Paolo Rossi vô tình trở thành biểu tượng tái sinh của một dân tộc.

Hào quang không thể giữ mãi

Sinh năm 1956 tại Prato (Tuscany), Paolo Rossi khởi đầu sự nghiệp tại Juventus nhưng liên tục chấn thương. Chuyển sang Vicenza, ông được HLV Giovan Battista Fabbri kéo từ cánh vào trung lộ và bùng nổ dữ dội. Rossi giúp đội thăng hạng rồi về nhì Serie A mùa sau. Với tốc độ, khả năng chọn vị trí và bản năng săn bàn, Rossi trở thành tiền đạo đắt giá nhất thế giới khi được định giá hơn 2 tỷ lire năm 1979.

Tuy nhiên, vinh quang của Rossi không kéo dài được lâu. Vicenza rớt hạng, scandal Totonero nổ ra và Rossi trượt dài. Sau World Cup 1982, ông trở lại Juventus, sát cánh cùng Michel Platini, giành Cúp C1 châu Âu năm 1985, trận đấu bị phủ bóng bởi thảm kịch Heysel. Dù có thêm Scudetto và Coppa Italia, Rossi thừa nhận trong cuốn hồi ký “Tôi đã làm Brazil khóc” rằng: “Tôi như sư tử bị nhốt lồng tại Turin. Tôi không hề thuộc về nơi đó”.

Năm 1985, Paolo Rossi chuyển sang Milan, rồi kết thúc sự nghiệp tại Verona vì chấn thương đầu gối, ở tuổi 30. Trong màu áo Azzurri, ông có tổng cộng 48 lần ra sân, ghi 20 bàn (trong đó 9 bàn tại World Cup. Tính đến thời điểm hiện tại, Rossi đứng thứ 13 trong danh sách những cây làm bàn xuất sắc nhất lịch sử ĐT Italia.

Nếu bóng đá là phép ẩn dụ cho đời người, thì câu chuyện của Paolo Rossi chính là minh chứng kỳ diệu nhất. Bị treo giò khi còn trẻ, trở lại trong sự hoài nghi, rồi chạm tay vào vinh quang vĩ đại nhất. Ông không nhiều lời, không khoe khoang, chỉ để lại một điều giản đơn: bạn có thể ngã, miễn là dám đứng dậy và biết chờ đúng khoảnh khắc để khiến cả thế giới phải lặng người.

Lặng lẽ từ trên sân tới ngoài đời
Không hào nhoáng, Paolo Rossi là mẫu tiền đạo âm thầm lẩn khuất trong vòng cấm. Ông có khả năng di chuyển thông minh, chọn vị trí sắc sảo và luôn có mặt đúng lúc, một "poacher" cổ điển với đôi mắt của nghệ sĩ múa và bản năng của đấu sĩ. Sau khi giải nghệ sự nghiệp cầu thủ, Rossi chuyển sang làm bình luận viên, sống cùng gia đình tại Arezzo, tham gia từ thiện và giữ hình ảnh giản dị đến cuối đời. Cựu tiền đạo lừng danh một thời qua đời vào năm 2020 vì ung thư phổi, để lại vợ - nhà báo Federica Cappelletti - và ba người con.