Ở tuổi 38, anh đã có 13 đóng góp vào bàn thắng (6 bàn + 7 kiến tạo) - con số cao nhất trong một chiến dịch MLS Cup, khi Miami ghi tổng cộng 17 bàn và chỉ lọt lưới 4 lần trên hành trình tiến vào trận chung kết đầu tiên của CLB, nơi họ sẽ gặp Vancouver Whitecaps.

Tất cả diễn ra trong một mùa giải phong độ có phần thất thường dưới thời HLV trưởng Javier Mascherano - người từng bị nghi ngờ năng lực khi được bổ nhiệm 12 tháng trước. Giờ đây, Miami trông cân bằng hơn, hệ thống rõ ràng hơn và các cầu thủ xung quanh Messi được lựa chọn để phù hợp với nhau lẫn các yêu cầu chiến thuật của đội.

Mascherano, đồng đội cũ của Messi ở Barca và tuyển Argentina, là người dành lời khen ngợi nồng nhiệt nhất. Sau chiến thắng 4-0 của Miami trước Nashville ở vòng 1 ngày 8/11, ông nhấn mạnh vào khả năng pressing và hỗ trợ phòng ngự của Messi. Mascherano nói: "Tôi muốn chúc mừng Leo vì trận đấu cậu ấy đã chơi. Leo là người đầu tiên dẫn chúng tôi pressing tầm cao. Nhìn cậu ấy pressing như thế ở tuổi 38 thật điên rồ. Ai cũng biết Leo làm được gì khi có bóng. Nhưng hôm nay, Leo khi không có bóng còn ấn tượng hơn".

Điều tương tự xảy ra sau chiến thắng 4-0 trước Cincinnati ở tứ kết, khi Mascherano tiếp tục mô tả Messi là người dẫn đầu cấu trúc phòng ngự của toàn đội.

HLV trưởng nói nhiều hơn về những gì Messi làm khi không có bóng, dù ai cũng biết anh là cầu thủ gắn liền với việc "giữ sức", đi bộ nhiều và chọn thời điểm bùng nổ. Ý tưởng về việc Messi "chạy nhiều hơn" nghe có vẻ phi lý, nhưng dữ liệu và cách Miami vận hành cho thấy một câu chuyện khác.

Khi có bóng, Miami kiên nhẫn triển khai từ hàng thủ song rất trực diện lúc bóng vượt qua phần sân nhà. Kế hoạch là luân chuyển an toàn qua tuyến dưới và trung tuyến, rồi đưa bóng đến Messi giữa các tuyến để anh điều phối đợt tấn công.

Khi không có bóng, Miami lại rất khác: một tập thể pressing mạnh, tranh chấp quyết liệt và có xu hướng theo người. Trong khối mid-block của Mascherano, các cầu thủ lao khỏi vị trí theo tín hiệu pressing, còn phần còn lại lấp đầy khoảng trống phía sau.

Nhìn vào chỉ số PPDA (số đường chuyền đối thủ thực hiện trước khi Miami thực hiện một hành động phòng ngự), xu hướng cho thấy sự thay đổi rõ rệt. Suốt chiến dịch play-off, PPDA giảm và ổn định hơn, phản ánh một hệ thống pressing chủ động, nhất quán hơn nhiều so với những năm trước.

Sự khác biệt khi có và không có Luis Suarez cũng rất rõ. Trong ba trận play-off mà Suarez không đá chính, PPDA của Miami giảm mạnh, cho thấy khả năng pressing tốt hơn. Việc Suarez bị treo giò trước Nashville đã mở đường cho cầu thủ 19 tuổi Mateo Silvetti, người sau đó giữ luôn suất đá chính trước Cincinnati và New York City. Khi Silvetti và những "đôi chân trẻ" khác hỗ trợ, Messi có thể chọn thời điểm pressing thay vì phải đuổi theo bóng liên tục.

Sau thất bại ở play-off năm ngoái dưới thời Tata Martino, Mascherano tiếp quản đội khi là HLV trẻ nhất giải dẫn dắt đội hình già nhất MLS. Câu hỏi hiển nhiên là liệu Messi có thay đổi cách phòng ngự?

Thoạt nhìn thì không. Số lần phòng ngự mỗi 90 phút của anh giảm, ít tắc bóng và cắt bóng hơn mùa 2024. Nhưng điểm quan trọng là vị trí và hình thức phòng ngự đã thay đổi. Mùa trước, phần lớn cú tắc bóng của Messi diễn ra ở 1/3 sân đối phương. Mùa này, phần lớn lại đến ở khu vực giữa sân và thậm chí trong vòng 1/3 sân nhà, nơi trước đây anh không có bất kỳ pha tắc bóng nào. Số pha thu hồi bóng tăng đáng kể, và Messi dẫn đầu MLS về số lần tạo ra hành động dẫn tới cú sút xuất phát từ các pha phòng ngự.

Cách Messi phòng ngự giống cách anh chơi bóng: đi bộ, quan sát, quét không gian, phân tích dữ liệu trong đầu rồi mới tăng tốc đúng lúc. Sự thông minh không gian ấy giờ giúp cả hệ thống phòng ngự Miami vận hành trơn tru hơn.

Trong các tiền đạo MLS, Messi đứng thứ 10 về số lần đoạt bóng ở 1/3 cuối sân đối thủ mỗi trận - một chỉ số cho thấy khả năng counter-press. Anh không phải người chạy nhiều nhất, song là người đưa ra tín hiệu bắt đầu pressing - một vai trò mang tính chiến thuật, không phải thể lực.

Điển hình như ở trận gặp New York FC tại chung kết miền Đông. Phút 74, Miami mất bóng bên trái, lập tức vây ráp để làm chậm nhịp chuyển trạng thái của đối thủ rồi trượt đội hình sang phải. Khi New York FC tìm cách chuyền xuyên tuyến giữa, Messi đã đứng đúng vị trí, nhảy lên pressing và tạo điều kiện để Rodrigo De Paul đoạt bóng và kiếm về một pha phạm lỗi. Phối hợp đúng vai trò với việc Messi điều hướng, đồng đội chạy thay phần việc nặng.

Ở trận gặp Cincinnati, anh tự mình đuổi theo bóng sau khi mất bóng, và sau đó có pha thu hồi ở cách khung thành Miami chỉ 25-30 mét, rồi châm ngòi cho bàn thắng của Tadeo Allende.

Trước Nashville, Messi đọc tình huống một pha bóng lỏng, lao vào đoạt bóng và ghi bàn mở tỷ số, kết thúc trận đấu với 4 pha tắc bóng kèm hai bàn và một kiến tạo - trận mà Mascherano lần đầu công khai khen khả năng pressing của anh.

Theo góc nhìn đó, lời Mascherano rất có trọng lượng: Messi không dẫn dắt pressing bằng "khối lượng chạy", mà bằng "thời điểm và vị trí". Chính sự chọn lọc này đang nâng tầm hiệu quả phòng ngự của Miami.

Messi dẫn đầu Inter Miami và nằm trong nhóm đầu MLS ở hầu hết các chỉ số tấn công: từ bàn thắng, kiến tạo, đường chuyền tiến tuyến cho tới số lần chạm bóng trong 1/3 cuối sân. Công việc của anh khi có bóng là định đoạt trận đấu. Vì vậy, phần phòng ngự buộc phải vận hành theo cách giúp anh tiết kiệm năng lượng tối đa.

Với Silvetti, Allende và Telasco Segovia chạy xung quanh, Messi không cần phòng ngự kiểu tiền vệ trong 90 phút. Hệ thống chạy thay anh, còn anh thì chọn đúng khoảnh khắc để làm phần việc quan trọng nhất. Ở tuổi 38, khả năng pressing của Messi không nằm ở đôi chân mà nằm ở sự tinh tế về thời điểm, và Inter Miami đã được xây dựng để cung cấp cho Messi tất cả đôi chân mà anh cần.