Bối cảnh của thảm kịch

Điều này lẽ ra không thể xảy ra. Đây không phải là một trận đấu nhỏ, mà là trận bán kết của Copa del Generalísimo (tiền thân của Copa Del Rey ngày nay). Đáng chú ý hơn, trận lượt đi diễn ra tại Les Corts đã chứng kiến Blaugrana đùa giỡn với Los Blancos khi họ giành chiến thắng áp đảo 3-0.

Tuy nhiên, ở trận lượt về, tỷ số là 8-0 cho Real sau 45 phút, và 11-1 sau 90 phút; chắc chắn phải có điều gì đó bí ẩn sau kết quả này. Để hiểu về trận đấu khó tin đó, chúng ta phải quay ngược thời gian và cố gắng hiểu những gì Tây Ban Nha đã trải qua vào đầu những năm 40. Thể thao đã gắn liền với chính trị một cách vô cùng cực đoan.

El Generalísimo (Tướng quân, tức Francisco Franco) đã lãnh đạo phe dân tộc chủ nghĩa tân phát xít trong nội chiến Tây Ban Nha, lật đổ chính phủ cánh tả được bầu cử dân chủ và đánh bại những người trung thành với họ – phe Cộng hòa.

Tâm điểm sự căm ghét của Franco đối với nền Cộng hòa trước đây là việc trao quyền tự trị bán phần cho hai khu vực quan trọng nhất của quốc gia – xứ Basque và Catalonia. Quên đi (hay chính xác hơn là lờ đi) cội rễ Galicia của mình, Franco bắt đầu đàn áp chủ nghĩa khu vực ở bất cứ nơi nào nó nảy mầm, và nhằm mục đích thiết lập sự thống trị của Castile và tiếng Castilian Tây Ban Nha trên toàn bộ bán đảo Iberia thuộc Tây Ban Nha, tập trung tất cả quyền lực quốc gia vào thủ đô. 

Điều này đồng nghĩa với việc đàn áp ngôn ngữ và văn hóa độc lập của người Basque và người Catalan. Franco đã làm điều đó bằng một bàn tay sắt. Chẳng bao lâu, các thành trì duy nhất còn lại của niềm tự hào địa phương là các đội bóng đá.

Athletic Bilbao (sau đó được gọi là Atlético Bilbao – một ảnh hưởng trực tiếp từ sắc lệnh "chỉ tiếng Castilian-Tây Ban Nha" của Franco) và Barcelona (tên viết tắt nổi tiếng Futbol Club được đổi thành Club de Football vào thời điểm đó), hai đội bóng nổi tiếng nhất khu vực, đã trở thành – như khẩu hiệu của Barcelona cho đến ngày nay – "Mes que un club": Hơn cả một CLB. Họ trở thành tiếng nói của một dân tộc – là con đường duy nhất cho cuộc nổi loạn công khai chống lại kẻ áp bức tàn bạo.

Trận đấu định mệnh

Chính trong bối cảnh này, trận bán kết Copa del Generalísimo khét tiếng đó đã diễn ra. Trong trận lượt đi, cộng đồng người Catalan tại Les Corts đã hoàn toàn thích thú với việc "mổ xẻ" đội bóng đại diện cho những "kẻ áp bức". Đến khi Barca tới Madrid cho trận lượt về, bầu không khí đã bị kích động đến mức cuồng loạn. Barca đã được "tiếp đón" với những tiếng la hét và huýt sáo rợn người của hơn 20.000 Madridistas bị kích động.

Chính tại đây, mọi thứ đã chuyển từ đáng sợ sang rùng rợn. Có cáo buộc rằng Giám đốc An ninh Quốc gia đã đến thăm phòng thay đồ của Barcelona và nhắc nhở các cầu thủ ở đó về sự hào phóng của nền Cộng hòa khi để Catalonia vẫn là một phần của Cộng hòa. Chắc chắn, không có lời đe dọa nào được thốt ra từ người đàn ông cứ lăm le khẩu súng lục trên tay, nhưng, trích lời Don Vito Corleone trong phim "Bố già" – mối đe dọa tốt nhất là mối đe dọa không cần phải nói thành lời.

Các cầu thủ Barca sợ hãi cho tính mạng của mình cũng như gia đình. Họ còn bị đe dọa bởi bầu không khí cực kỳ thù địch tại Chamartin. Và cảnh tượng điên rồ nhưng dễ hiểu đã nổ ra, họ đã đứng nhìn một cách câm lặng khi Puden, Sabino Barinaga, Antonio Alsúa Alonso, Curta và Botella dội 11 bàn thắng vào lưới thủ môn bất hạnh Luis Miró – người trong phần lớn thời gian của trận đấu quá kinh hãi trước những khán giả phía sau khung thành của mình.

Enrique Piñeyro Queralt, chủ tịch Barca vào thời điểm đó – một người trung thành với Franco (được chính quyền Franco bổ nhiệm vào vị trí này để phi chính trị hóa CLB) – đã từ chức ngay sau trận đấu. Thậm chí còn đáng lên án hơn, Juan Antonio Samaranch, một người theo chủ nghĩa dân tộc cứng rắn và là thành viên đi theo Franco, một nhà báo dù có xu hướng chính trị cực đoan nhưng tin vào sự công bằng của thể thao, đã không được phép viết lách trong gần 10 năm sau khi ông viết một bài báo chỉ trích hành vi của đám đông và sự bất công của kết quả.

Trong khi ảnh hưởng của El Generalísimo dường như rất rõ ràng trong cách các sự kiện diễn ra vào buổi chiều nổi tiếng đó, Franco chỉ thực sự nhận Real Madrid là CLB yêu thích của mình rất lâu sau mùa hè năm đó – mãi đến nhiệm kỳ chủ tịch của Santiago Bernabeu và khoảng thời gian khi Alfredo Di Stefano khoác lên mình chiếc áo trắng.

Những thành công lớn (đặc biệt là trên đấu trường châu Âu) của Real thập niên 50 đã được Franco sử dụng như một phương tiện quảng bá, cho thế giới đang theo dõi, thấy luật lệ của ông vĩ đại như thế nào đối với quốc gia – một ví dụ khác về một nhà lãnh đạo cố gắng tắm mình trong ánh hào quang mượn được từ thành công thể thao.

Real Madrid vẫn thất bại trong trận chung kết
Dù "hạ gục" Barcelona với tổng tỷ số 11-4 ở bán kết, Real vẫn dừng chân ở ngưỡng cửa Thiên đường. Copa del Generalísimo đã được nâng cao bởi các siêu cường thực sự vào thời điểm đó – đội bóng xứ Basque của Athletic Bilbao với cảm hứng từ Telmo Zarra.